by Innspace teamKomunikacja jest ważna w życiu codziennym, jak i na wojnie. Współczesna komunikacja na odległość jest najczęściej formą telekomunikacji, czyli nadawaniem lub odbieraniem informacji za pomocą przewodów, fal radiowych lub innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną [1]. Ta wymiana danych pozwala nam rozmawiać na odległość, surfować po Internecie czy wysyłać informacje.
Autor: Kajetan Szostek
W czasie wojny komunikacja jest niezwykle ważna, gdyż pozwala koordynować działania wojenne, jak i komunikować się z cywilami. Przepływ informacji jest kluczowy do prowadzenia skutecznych operacji wojskowych, dlatego też wszelkie anteny, stacje transmisyjne, czy wieże przekaźnikowe są jednymi z pierwszych celi ataku. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak łatwo uszkodzić, bądź wyłączyć popularne formy komunikacji, takie jak sieci telefoniczne czy połączenia światłowodowe. Wystarczy jeden pocisk, bomba czy rakieta, aby odciąć od informacji tysiące ludzi.
Siły zbrojne dysponują tzw. łącznością wojskową, która jest niezależna od cywilnych sieci telekomunikacyjnych. Komunikacja ta oparta jest najczęściej na łączności radiowej, radioliniowej, radiotelefonicznej, oraz satelitarnej. Rozwiązania te są bezprzewodowe, dzięki czemu oddziały jak i dowództwo mają możliwość przemieszczania się bez konieczności ciągnięcia za sobą kilometrów przewodów. Naziemna łączność radiowa ma jednak ograniczenia wynikające z przeszkód stojących na drodze pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem, jak i z ograniczeń zasięgu wynikających z krzywizny Ziemi.
Telekomunikacja satelitarna jest praktycznie pozbawiona tych wad. Kiedy jesteśmy pod gołym niebem i nic nie zasłania nam drogi do satelitów komunikacyjnych, można się bez przeszkód łączyć z sieciami satelitarnymi. System satelitarny jest rozwiązaniem bardzo drogim, gdyż wymaga od danego kraju rozwiniętego przemysłu kosmicznego w tym rakiet nośnych, satelitów, oraz stacji naziemnych. Oprócz wojskowej telekomunikacji istnieją także komercyjne systemy komunikacji satelitarnej, jak na przykład Inmarsat czy Starlink.
26.02.2022 Elon Musk udostępnił usługę szerokopasmowego internetu Starlink na terytorium Ukrainy [3]. Następnie, firma SpaceX dostarczyła anteny dla mieszkańców i wojska. Pod koniec marca wiceminister Ukrainy Mychaiło Fedorow poinformował media, że na terytorium Ukrainy znajduje się już ponad 5000 terminali SpaceX [4]. Dodatkowo terminale Starlink zostały zaktualizowane, tak aby zmniejszyć maksymalny pobór mocy, dzięki czemu mogą być one podłączone nawet do gniazdka zapalniczki samochodowej [5]. Dzięki temu ludność Ukrainy może na bieżąco pokazywać światu działania wojsk rosyjskich na swoim terytorium, otrzymywać informację o wsparciu z zachodu jak i komunikować się ze swoimi bliskimi. Ma to znaczący wpływ na morale mieszkańców jak i wojska. Cywile wiedzą bowiem, że są to komunikaty prawdziwe i aktualne, ponieważ czerpią je z wielu niezależnych źródeł. Oprócz wojny kinetycznej trwa też woja propagandowa prowadzona przez obie strony. Ukraińcy wstawiają do sieci mnóstwo filmów i zdjęć ze strącanymi śmigłowcami i zniszczonymi pojazdami wroga. Władze rosyjskie i ukraińskie próbują pokazać światu, jak i swoim obywatelom, że wygrywają i zadają większe straty przeciwnikowi. Żadna ze stron tej wojny nie pokazuje natomiast swoich strat. Są jednak portale i grupy amatorów w sieci, które starają się policzyć i skatalogować zniszczony sprzęt, tak aby nie dać się omamić próbom umieszczenia zdjęć jednego pojazdu z kilku kadrów w sieci. Taka strona to np. www.oryxspioenkop.com.
Oprócz przekazywania informacji mających charakter propagandowo-informacyjny, część terminali służy również wojsku i władzom Ukrainy. Najprawdopodobniej, właśnie za pomocą tego sprzętu armia, oraz wywiad ukraiński otrzymuje zdjęcia satelitarne od „cichych sojuszników” z zachodu. Dzięki przewadze informacyjnej wojska ukraińskie wiedzą dokładnie gdzie jest przeciwnik i jakie są jego słabe punkty.
Na powyższym zdjęciu można zobaczyć jak szczegółowe są zdjęcia satelitarne dostępne komercyjnie. Można na nich dokładnie policzyć ilość pojazdów, sprawdzić, jakie to są pojazdy, oraz oszacować ile ludzi znajduje się w danym miejscu. A to jest zapewne tylko część tego, do czego są zdolne satelity wojskowe krajów członkowskich NATO. „Cisi sojusznicy” Ukrainy na pewno nie przesyłają im dokładnych zdjęć sił rosyjskich, by nie zdradzać, do czego zdolne są ich systemy satelitarne. Zamiast tego, udostępniają im obrobione dane, które są na tyle dokładne, że pozwalają artylerii ukraińskiej siać zniszczenie w siłach agresora.
W ostatnich tygodniach świat obiegły zdjęcia oraz filmy przedstawiające masowe groby i ciała cywilów na ulicach [6]. Te straszne informacje zostały przekazane opinii publicznej natychmiastowo, dzięki telekomunikacji satelitarnej. Tak szybkie ukazanie zbrodni nie pozwoliło władzom rosyjskim na zbudowanie żadnej wiarygodnej historii, która mogłaby to zdarzenie tłumaczyć lub próbować zrzucić winę na wojska ukraińskie. [9]
Konflikt na Ukrainie pokazał jak istotną rolę, na współczesnym polu walki, odgrywa przepływ informacji, oraz wojna propagandowa. Dzięki przewadze w domenie informacyjnej wojska ukraińskie stawiają zaciekły opór wojskom rosyjskim, niszcząc artylerią kolumny przeciwnika, tym samym zadając im dotkliwe straty. Znając dokładne pozycje agresora, obrońcy przygotowują obronę w miejscach zagrożonych atakiem, nie obawiając się, że ich siły są rozlokowane na złych pozycjach. Cywile natomiast wiedzą kiedy dokładnie muszą się ewakuować i jaki jest faktyczny stan wojny.